Kitap Özetleri

Yazarı: Enver BEHNA ŞAPALYO

Sayfa Sayısı: 56

Özet:

Ali Baba, karısı ve kızı Türkan’la birlikte Horasan ilinin Maha Ovasında bulunan Meru şehrinde yaşamaktadır. Ali Baba ve kardeşi Kasım Ağa zengin olmanın yolunu sormak için Horasan Erenlerinden Evren Baba’ya gidip akıl isterler. Evren Baba ise zenginliğin nasip işi olduğunu söyler. Bir süre sonra Kasım Ağa kısa yoldan zengin olmak istediğinden varlıklı bir ağanın evde kalkış çirkin kızıyla evlenir ve divitçi dükkanını kapatır. Çok geçmeden kızın babası ölür, Kasım Ağa mirasa konarak zengin olur. Ancak bu servete doymayarak ticarete başlar, bire aldığını ona satarak haram işlerle uğraşır. Bu sırada Ali Baba iflas eder ve yoksulluğa düşer. Ancak Kasım Ağa ona hiç yardım etmez. Ali Baba bunun üzerine dağdaki ormandan kestiği odunları satmaya başlar.

Ali Baba’nın ormana odun kesmeye gittiği bir gün ormanın aşağısından gelen kırk kadar atlıyı görür. Bunlar dehşetleriyle ün almış bir eşkıya çetesi olan KIRK HARAMİLER’dir. Ali Baba korkar ve bir ağcın tepesine saklanır. Kırk Haramiler dev bir kayanın önünde dururlar. Çete başı “AÇIL SUSAM” dediğinde kaya açılır ve haramiler içeri girer. Kısa bir süre sonra haramiler mağaradan çıkarlar. Çete başı kayaya “KAPAN SUSAM” dediğinde kaya kapanır. Kırk haramiler uzaklaşır. Ali Baba bütün olanları görür. Sihirli sözleri söyleyerek kapıyı açar ve mağaraya girer. Mağarada büyük bir hazine vardır. Ali Baba bu hazinenin küçük bir bölümünü heybesine doldurur ve alacakaranlık bastığında evine gider. Karısı hazineyi görünce çok sevinir ve altınları tartmak ister. Kasım Ağa’nın karısından tartı ister. Ancak ne tartacaklarını merak eden Kasım Ağa’nın zevcesi tartının altına balmumu yapıştırır.

Altınları tartan Ali Baba ertesi gün tartıyı iade eder. Tartının altındaki balmumuna yapışmış altını gören Kasım Ağa’nın karısı durumu kocasına bildirir. kasım Ağa Ali Baba’ya gidip bu altınları nerden bulduğunu sorar. Ali Baba cevap vermek istemez. Ancak baskıya dayanamayarak olanları anlatır. Bunun üzerine Kasım Ağa bütün çalmak maksadıyla koca sandıklarla yüklü on katırla mağaraya gider. ‘Açıl susam’ diyerek kapıyı açar ve mağaraya girer. Hazineyi sandıklara doldurup kapıya yönelir ancak sihirli sözcükleri unutmuştur. Hatırlayamayacağını anlayınca mağaranın bir köşesine saklanır.

Akşam olduğunda Kırk Haramiler mağaraya gelir. Çete başı kapının önündeki katırları görünce hazinesini soymaya gelenler olduğunu anlar. Kırk Haramiler Kasım Ağa’yı bulur ve öldürüp, dört parçaya bölerler. Cesedi mağaranın girişine asarlar.

Gece eve gelmeyen kocasının başına bir iş geldiğini anlayan Kasım Ağa’nın karısı Ali Baba’dan kocasını aramasını ister. Ali Baba Mağaraya gelip Kasım Ağa’nın dörde bölünmüş cesedini alır. Eve geldiğinde bu olayın duyulmasını önlemek için çare ararlar. Türkân’ın bulduğu çareyi uygulamaya başlarlar. Önce Kasım Ağa’nın hasta olduğunu yayıp, eczaneden ilaç alırlar. Türkân ihtiyar bir eskiciyle anlaşıp cesedi diktirir. Ertesi gün Kasım’ın ölüm haberini yayıp, gömerler. Ali Baba vâkayı kimseye söylememesi için Kasım’ın karısını nikahına alır.

Ali Baba ve ailesi bunları yaparken Kırk Haramiler mağaradan cesedin alındığını fark ederler. Çete başı bu sorunun çözülmesi için bir gönüllüyü görevlendirir. Gönüllü harami köylü kılığına girip şehre girer. Tesadüfen Eskici Baba’nın dükkanına girer. İhtiyar eskicinin ağzını ararken dörde bölünmüş bir ceset diktiğini öğrenir. Eskici Baba para karşılığı Ali Baba’nın evini haramiye gösterir. Harami gösterilen evin kapısını işaretleyip arkadaşlarına haber vermek için gider.

Türkân kapıdaki işareti görüp, sokaktaki kapıların hepsine aynı işareti çizer. Haramiler geldiğinde hangi ev olduğunu bilemezler. Harami başı başka bir haramiyi görevlendirir. İkinci haramide evi bulur ve kapısına işaret koyar ancak Türkân aynı şekilde haramileri tekrar atlatır. Bu durum karşısında harami çok kızar ve bir plan kurar. Harami başı zeytinyağı tüccarı (bilgi yelpazesi. com) kılığına girer. Kırk zeytinyağı, küpü alır. Bu küplerin birine zeytinyağı doldurur, diğerlerine ise otuz dokuz arkadaşı girer. Arkadaşlarına haberini bekleyip baskına hazır olmalarını tembih eder. Ali Baba’nın evine misafir olur. Harami başı Ali Baba’yla sohbet ederken Türkân durumu anlar ve kırkıncı küpteki zeytinyağını kızdırır. Kızgın zeytin yağıyla otuz dokuz haramiyi öldürür. Harami başı gece baskını haber vermeye geldiğinde arkadaşlarının ölüleriyle karşılaşır. Üzüntüyle kimseye haber vermeden oradan ayrılır.

Sabah Türkân olanları annesi ve babasına anlatır. Gece olunca birlikte bu ölüleri bahçelerindeki kör kuyuya atıp üstünü toprakla örterler. Bu sırada harami başı arkadaşlarının intikamını almak için kinle bir plan hazırlar. Aylar sonra kılığını değiştirip Ali Baba’nın evi yanında bir ev satın alır. Kendini Kaya Alp adında bir tüccar olarak tanıtır. Türkan ise bu komşudan şüphelenir ve herkese şehirden gittiğini yayar. Ancak akrabalardan bir kızında Ali Baba’ya misafir geldiğini Kaya Alp’e duyurur. Günler geçtikçe Kaya Alp ve Türkân birbirlerine ısınırlar. Kaya Alp bu sıcak insanlarla yaşadıkça kalbi yumuşar ve özündeki iyi insan ortaya çıkar. Ayrıca Türkân’la olan muhabbeti bir aşka dönüşür.

Hıdırellez gelmiştir. Ali Baba akraba ve komşuları ziyarete davet eder. Harami başı davete katılmaz, ancak gizli gizli bahçedekileri seyreder. Ziyafet sırasında Türkân öldürdüğü otuz dokuz haramiyi gömdüğü kuyuya düşer. Olayı görün Harami başı Türkan’ı kurtarır. Türkân başından yaralanmıştır ve bunun Allah tarafından verilen bir ceza olduğunu anlayıp, yaptığından pişmanlık duyar. Bu olaydan sonra Ali Baba, Kaya Alp’e olan sevgisi artar. Kaya Alp birkaç gün sonra Türkan’ı istetir. Bunun üzerine Ali Baba daha yakından tanımak için Kaya Alp’e gerçek kimliğini sorar. Harami başının aslında Sabur Oğuz Bay beylerinden Gündoğdu’nun oğlu Sarı Tekin olduğu öğrenilir. Emevilerin baskını sonucu ailesi ve kabilesi öldürülen Kaya Alp otuz dokuz arkadaşıyla birlikte daha çıkıp Emevilerle savaşmak için bir hazine oluşturduğunu anlatır. Ancak hala Ali Baba Barı Tekin’in harami başı olduğunu anlamaz.

Nihayet Türkan’la Sarı Tekin evlenirler. Ancak ikisi de gerçek kimliklerini bilmemektedirler. Düğün gecesi birbirlerine kimliklerini açıklarlar. Ancak artık bu düşmanlık aralarındaki aşkın gücüyle yok olur.

Sarı Takin, bu maceraya sebep olan hazinenin bir kısmıyla ticarete başlar, kalanları ise Emevilerle milli mücadeleye girişen Ebu Müslim Horasani’ye gönderir. Ebu Müslim hazırladığı Türk ordusuyla düşmanlarını Türk ilinden kovar. Birkaç yıl sonra Ali Baba ölür, fakat Türkân ve Sarı Tekin mesut bir hayat yaşarlar.

Konu

Ali Baba ve Kırk Haramiler romanda rastlantı sonucu ünlü bir eşkıya çetesi olan Kırk Haramilerin gizli hazinesini bulan Ali Baba’nın ve ailesinin başından geçen olaylar anlatılmaktadır. Ali Baba bulduğu hazinenin bir kısmını alır. Hazinenin yerini öğrenip, hazinenin tamamını almaya giden Ali Baba’nın açgözlü kardeşi Kasım Ağa harami başı tarafından öldürülür ve mağaraya asılır. Ali Baba Kasım Ağa’nın cesedini gizlice mağaradan çıkarır.

Cesedi yerinde bulmayan harami başı hazinenin yerini başka bilenlerin de olduğunu anlar ve bu kişileri öldürmek için planlar hazırlar. Ancak harami başı hazırladığı tuzakları Ali Baba’nın zeki ve güzel kızı Türk’ân sayesinde suya düşer. Bu tuzakların sonuncusunda Türkan Harami başının otuz dokuz arkadaşını kızgın zeytinyağıyla öldürür. Bu olay üzerine harami başı arkadaşların intikamını almak için bir plan hazırlar. Kılık değiştirip Ali Baba’ya komşu olur. Ancak bu düşmanlık harami, başının bu insanları tanıyıp, sevmesi ve Türkân’a aşık olmasıyla yok olur. Harami başının oğuz beylerinden Gündoğdu’nun oğlu olduğunun ortaya çıkması ve Türkân’la evlenmesiyle bu macera mutlu sonla biter.

Roman bu karmaşık olaylar vasıtasıyla birçok mesaj vermeye çalışmıştır. Romanda anlatılmak istenenleri aşağıda maddeler halinde verilmiştir.

Bunlar:

1. Fakir olmak görünüşte iyi değildir, ancak ruhen zengin olmak insana saadet getirir.

2. Aç gözlü olmak, haram yemek başa bela getirir. (Kasım Ağa’nın öldürülmesi)

3. Zekâ kuvvetten üstündür. (Türkân’ın zekâsıyla haramilerin planlarını bozması)

4. Kötülükler cezasız, iyilikler ise mükafatsız kalmaz. (Türkân’ın öldürdüğü otuz dokuz haramiyi gömdüğü kuyuya düşmesi)

5. Önyargılı olmaktan kaçınılmalıdır. (Bu mesaj harami başının gerçek kimliği ve amacının öğrenilmesi sırasında verilmiştir.

6. Her düşmanlık bir dostlukla sonuçlanabilir. (Haramî başı ve Türkan’ın evlenmesi)

3. Ana Fikir

Yukarıdaki bölümde belirtildiği gibi Ali Baba ve Kırk Haramiler romanında birçok temaya değinilmiştir. Ancak romanın genel olarak ana düşüncesi şudur:

“Helal yollarla kazanılmayan zenginlik sahibine hayır getirmez, saadeti getiren ruh zenginliğidir.”

- - -