Cahiliye devrinde Araplarca lazime-i şerafet addolunan işler şunlardır:

1-) Fenni ensaba vakıf olmak

2-) Silah kullanmakta maharet ihraz etmek

3-) Pehlivanlıkta hitabette Yed-i Tula sahibi olmak

* Hz. Ömer Hz. Peygamberi öldürmek için yola çıktığında Muam Bin Abdullah (a.) önce kardeşinin işini bitirmesini söyler. Hz. Ömer’de kızgınlıkla kız kardeşinin evine gider fakat, orada kalbi İslama açılır.

* Bedir harbinde Hz. Ömer dayısı As Bin Hişamı kendi eliyle öldürür.

* Ebu Sufyan bedirin intikamını almadan yıkanmamayı vaat etmiştir.

* Arabistan muhaberelerinde ilk defa olarak hendeklerden Hendek harbinde Hz. Peygamberimiz istifade etmiştir.

* Hayber arazisi kamilen mücahidine takdim edilmişti. Hz. Ömer (r.a.) bu taksimattan kendisine isabet eden araziyi kamilen vakfetmiştir. İslam tarihinde ilk vakıf budur. Kudüs’ün fethinde Hıristiyanlar sulha talip olmuşlar fakat, şehrin anahtarını vermek için Hz. Ömer’i istemişlerdir. Hz. Ömer belki de Kudüs’ün fatihi olarak İncil’de tarif edilmişti ki, papazlar Hz. Ömer’i istediler.

* Hz. Halit (r.a.) harekatına dair makarrı saltanata mufassal malumat göndermezdi. Hz. Ömer (r.a.) ihtar etti. “Ya merkeze mufassal malumat vermesini ya istifa etmesini istedi.’ Hz. Halit evvelki şıkkı kabul ettiğinden kumandanlıktan azl olundu.

* Hürmüzan’ın Müslüman Olması: İranlıların ordu kumandanı Hürmüzan iki İslam kumandanı öldürdüğünden Hz. Ömer idam ettirmek istedi. Hürmüzan’a son arzusunu sorduğunda, Hürmüzan dedi ki, “Allah bizle beraberken siz bizim esirimizdiniz şimdi Allah sizinle beraber olduğu halde biz, sizin esiriniz olduk.’ Sonra bir bardak su istemiş, suyu içmeden öldürülmemesini rica etmişti. Hz. Ömer (r.a.) ricayı kabul ile su verildi. Hürmüzan suyu içmedi ve suyu içmeden öldürülmeyeceğini derme ayan etti ve suyu döktü, sonra kelimeyi tevhidi getirdi.

* Hicretin 18. yılında Suriye ve Irak’ta veba salgını zuhur etti. Bu salgında yirmibeşbin mücahit kurban gitmiştir. Muaz bin Cebel, Hz. Ubeyde bu vebada şehit olanlardı.

* İran’nın fethi, Hz. Ömer zamanında olmuştur. İran Müslümanlara çok pahalıya mal olmuştu. Hz. Ömer (r.a.) “keşke bizimle Faris arasında ateşten bir dağ bulunsaydı da hiç birimiz ötekine taarruz etmeseydi derdi.’ Irak, Kudüs, Suriye, İran, Mısır Hz. Ömer zamanında fethedilmiştir.

* Hz. Ömer’in şehadeti: Muğire bin Şube (r.a.)’ın kölesi ateşperest olan Firuz adında bir dülger’dir. Firuz Muğire (r.a.)’ın kendisinden aldığı yevmiyenin (2 dirhem) çok olduğunu şikayet eder. Hz. Ömer de yevmiyesinin çok olmadığını söyleyince, Firuz kızarak ayrılır. Ertesi gün, Firuz elbisesinde sakladığı bir hançerle sabah namazı vakti camiye girdi. Hz. Ömer (r.a.) mihraba geçmişti. Namaza başlar başlamaz Firuz gizlendiği yerden çıkarak Hz. Ömer (r.a.)’ı altı yerinden yaraladı. Firuz birkaç müslüman daha yaraladıktan sonra kendisi de intihar etti. Hz. Ömer suikast edenin bir Müslüman olmadığını öğrenince çok memnun olmuştu.

* Hz. Ömer’in istişare grubunda:

1-) Hz. Ali-radıyallahu anh-,

2-) Hz. Osman-radıyallahu anh-,

3-) Hz. Talha-radıyallahu anh-,

4-) Hz. Zübeyr-radıyallahu anh-,

5-) Hz. Sa’d bin Ebi Vakkas-radıyallahu anh-,

6-) Hz. Abdurrahman bin Avf-radıyallahu anh-harazatıdır.

Aişe radiyallahu anh-’a, kendisine Hücre-i Saadet’e defn olunmak üzere ruhsat verdiğinde Hz. Ömer-radıyallahu anh-de:

* Elhamdülillah en mühim işim bu idi. Vefatımda beni Hücre-i Saadet’e götürdüğünüzde yine Aişe (r.a.)’den izin isteyiniz. Verirse oraya defnediniz. Vermezse Baki’ mezaristanında defnediniz.’ diye tavsiye buyurdu.

Sonra, bir tabib götürüldü. Göbeğinin altındaki yara derin ve tehlikeli olmakla tabib:

-’Vasiyet eyle ye Emire’l Mü’minin’ dedi.

O da:

-’Ettim’ dedi.

Hz. Aişe, kendisi için düşündüğü bu yere Hz. Ömer’in defni için müsade etmişti.

* Hz. Ömer’in 80.000 dirhem borcu çıkmıştı. Bunu metrukatından te’diyesini, şayet kafi gelmezse, Adiy (r.a.) Kureyş kabilelerine müracaat edilmesini tavsiye etmişti. Bilahare, Muaviye tarafından satın alınan ikametgahın bedeliyle bu borç ödenmişti.

* Hz. Ömer hilafet müddeti on sene, altı ay dört gündür. Hicretin 43. senesinde 63 yaşında irtihal etmiştir.

* Hz. Ömer’in mesuliyet duygusu:

“Nasıl ağlamayayım ki, Fırat kenarında bir oğlak zayi olsa korkarım ki, Ömer’den Sorulur...’ derdi.

* Hz. Ömer’in değer ölçüleri:

Adamın biri, Hz. Ömer (r.a.)’ın huzurunda birini methedince, Hz. Ömer (r.a.) sormuş:

- “Bu adamla bir muameleniz oldu mu?”

- “Hayır demiş.”

- “Beraber yolculuk ettiniz mi?”

- “Hayır demiş.”

- “O halde siz hiç bilmediğiniz bir şeyden bahsediyorsunuz.” demiştir.

* Bir gün Hz. Ömer (r.a.) Cuma libasını giyip Cumaya giderken: Hz. Abbas (r.a.)’ın yol üzerinde bir oluğa vardı. O mahale gelince, hadim meğer güvercin yavrusunu boğazlayıp, yutup, kanlı suya mizab’a (oluk) dökmüştü. Ansızın o su, Hz. Emir’l-mü’minin’in üzerine döküldü:

- “Bu Müslümanlara zarardır” diye bu mizhabı kopardılar. Ve başka libas giyip Cuma namazını kıldıktan sonra, Hz. Abbas (r.a.) gelip bu hususa haya izhar ile arzettikten sonra:

- “Lakin Ya Halife!... Rasulullah (sav.) o mizabı bu mevzua kendi mübarek eliyle vaz’etmiştir.” dedik te:

- “Ya Amm-i Resulullah! Ömer’e nezrolsun ki, sen benim omuzuma basıp mizabı yerine koyasın. Ve hemen öyle ettiler.

“Mervidir ki:

Bir gün eline saman çöpü alıp der ki:

-’N’ olaydım, bu saman çöpü olaydım. N’ olaydı,yaratılmamış olaydım.

N’ olaydım,doğurmamaydı. N’ olaydı şey-i mezkur olmayıp. “Neşyen mensiyya’ olaydım...’

* Hz. Ömer’in “faruk’ sıfatını alması

Bir münafığın bir kimse ile husumeti olup, Resul-i Ekrem (sav.)’e kazaya durup, Hz. Resul-i Ekrem (sav.) hasmının lehine hüküm etmişti. Zira, hak onun idi.

Münafık o hükme razı olmayıp, Hz. Ebu Bekir (r.a.)’e vardı. Ve ahvali arz eyledi. buyurdular ki:

- “Resulullah’a varmadın mı?’

Dedi ki:

-“ Vardım, lakin muradımca hükmetmedi.”

Hz. Sıddık (r.a.) azarlayıp:

-“Var yürü abes söyleme!Hüküm Allah’ın ve Resulullah’ındır, razı ol..” dedi.

Münafık razı olmayıp, Hz. Hz. Ömer (r.a.)’e geldi. Kazziye arz eyledikte:

- “Resul-i Ekrem (sav.)’e varmadın mı?’ dedi.

Münafık yine Hz. Ebu Bekir (r.a.)’e verdiği cevabı verdi:

Hz.Ömer (r.a.) gazaba gelip dedi ki:

- “Sabreyle ta içeri girip geleyim, muradınca hükmeyliyeyim...”

Hemen içeri girip ve bir bıçağı eteği altına gizleyip süratle gelip:

- “Allah ve Resulü’ne bey’at ettin mi?” dedi. “Evet!” dedikte; “ hangi elinle yapmıştın?” dedi. Sağ elini uzatıp:

- “İşte bu elimle yapmıştım” deyince, hemen eline muhkem yapışıp, münafığın o elini kesti ve:

- “Fahr-i Alem (sav.)’in mübarek eline yapışıp bey’at ettikten sonra, hükme razı olmayanın cezası budur.” dedi.

Münafık kesilen elini alıp ağlayarak Fahri Kainat (sav)” vardı:

- “Ömer (r.a.) benim elimi bigayr-i cürüm kesti” diye şikayet ettikte;

- Ömer (r.a.) ihzar olunup macerayı takrir edince, Hz. Resul-i Ekrem (sav.) Saadetle:

-Ente Faruk ya Ömer “ Ya Ömer!. Sen hak ile batılı en iyi ayırıcısın!” diye buyurdular.

* Halkçı bir idarenin hakiki mahiyeti şu noktadadır ki; Reis-i Devlet ahad-i mastan hiç birinden fazla bir hukuku haiz olmaz.

HZ. ÖMER’İN BAŞLICA AMİLLERİ:

1. Ebu Ubeyde (r.a.) Suriye valisi Aşere-i Mübeşşere’den;

2. Yezid bin Süfyan (r.a.) Suriye valisi Emevilerin en müktediri.

3. Muaviye (r.a.) Suriye valisi Meşhur siyasidir.

4. Sa’d bin Ebi Vakkas (r.a.) Kufe valisi. Hz. Peygamber sav.)’in dayısı Aşere-i Mübeşşere’den.

5. Amr bin As (r.a.) Mısır valisi, Mısır Fatihi.

6. Ya’la bin Ümeyye(r.a.) Yemen valisi Uluvv-i cenabı ile meşhur.

7. A’la bin Hadrami (r.a.) Mekke valisi Peygamber (sav.) tarafından tayin olunan kumandanlardan.

8. Attab bin Üseyd (r.a.) Mekke valisi Peygamber (sav.) tarafından Mekke amirliğine tayin olmuştu.

9. İyaz bin Ganem (r.a.) Cezire valisi Cezire fatihi.

10. Huzeyfetül-Yeman (r.a.) Medayin valisi Peygamber (sav.)’in katibi.

HZ. ÖMER’İN MÜHİM HİZMETLERİNDEN BAZILARI:

1. Beytül Mal te’sisi.

2. Kadılar tayini, Mahkemeler te’sisi

3. Emirü’l Mü-minin unvanını kabulü

4. İdare-i askeriye ve Merakiz-i askeriye tesisi.

5. Gönüllülere maaş tahsisi

6. Araziyi ölçtürmek.

7. Tahrir-i nüfus icrası

8. Kanallar hafri

9. Varidat idaresini te’sis.

10. Kufe, Basra, Cizre, Musul, Fustat gibi şehirler te’sisi

11. Araz-i Meftuha’yı vilayat’a taksim

12. Öşürler tarhı.

13. Nehirden çıkarılan şeylere vergi tarhı.

14. Düşman memleketlerine mensup tacirlerin. İslam memleketleriyle ticaretine müsaade.

15. Hapishaneler inşaası.

16. Memleketleri devr ü teftiş ile ahalinin ahvalini istinkah

17. Polis idaresini te’sis ve taharri me’murluğu ihdas.

18. Mekke ile Medine arasında ve muhtelif şehirlerde yolcular için misafirhane inşaası.

19. Metruk çocukları himaye. Mektepler te’sis ve maaş tahsisi.

20. Gayri Müslim olsa da bir Arabın esir olarak kullanılmamasını temin.

21. Hz. Ebu Bekir (r.a.) Kur’anı toplamak için, ikna.

22. Kıyas esasını kabul (fıkıh ve hukukta)

23. Sabah ezanına “es-Salatü hayrun mine’n-nevm’l kabul ve ilave.

24. Teravih namazının cemaatle edasını kabul.

25. Bir defada vuku bulan talak-ı selaseyi talak-ı bayin olarak kabul.

26. Sarhoşluk cürmü celdi, a’zami ceza olarak kabul.

27. Satılacak atlardan zekat almak kaidesini kabul.

28. Beni Sa’leb’den cizye yerine zekat ahzi.

29. Evkaf usulünü te’sis.

30. Cenaze namazında dört tekbir almak için Ashabın ictimaını temin.

31. Camiler de vaaz adetini te’sis, Hz. Ömer’in emriyle ilk defa vaaz eden Temim’i Dari (r.a.)’dır.

32. İmam ve müezzinlere maaş verilmesi.

33. Hicviye yazmayı men’ ve ceza tatbiki, şiirlerde kadının isminin men’i.